Opšte je prihvaćeno da se prevremenim porođajem smatra porođaj posle 20 nedelje gestacije i pre navršene 37 nedelje gestacije (odnosno novorođenčad rođena s telesnom težinom od 500 do 2.500 g).
Raniji kriterijum donje granice od 28 nedelja gestacije napušten je s obzirom na sve višu stopu preživljavanja plodova rođenih pre ovog vremena.
Tačna učestalost prevremenih porođaja nije sigurno utvrđena i veoma je različita od zemlje do zemlje. Kreće se od pet odsto u razvijenim zemljama u Evropi do čak 34% u Indiji i drugim nerazvijenim zemljama u svetu. Učestalost prevremenog porođaja u našoj populaciji je 10–12%.
Na Klinici za ginekologiju i akušerstvo u Novom Sadu u 2007. godini broj prevremenih porođaja iznosio je 6,48%.
Uzrok prevremenih porođaja nepoznat je u čak 40–70% slučajeva, a razni faktori mogu uticati na njegovu pojavu. U faktore koji dolaze od majke spadaju starost trudnice (češći su kod mlađih trudnica ispod 20 godina i onih starijih od 35 godina), od telesne težine (češći su kod gojaznih trudnica), telesne visine (češći su kod trudnica nižih rastom), pariteta (češći su kod multipara), hormonskih poremećaja, menstrualnih ciklusa (neredovni i skraćeni ciklusi), ranijih namernih pobačaja, spontanih pobačaja i ranijih prevremnih porođaja.
Veliki broj bolesti udruženih s trudnoćom može biti uzročnik prevremnog porođaja – kardiovaskularne bolesti (povišen pritisak izazvan trudnoćom), hepatitis, holestaza u trudnoći, bolesti bubrega, urinarne infekcije, infektivne bolesti, hirurške operacije i oboljenja u trudnoći, febrilna stanja majke, šećerna bolest, sistemska oboljenja majke i fokusi u usnoj šupljini (zubni karijes).
Od drugih faktora koji dolaze od majke tu su problemi s matericom – nedovoljna razvijenost, kratak grlić, infekcije i stanja posle konizacije grlića materice.
U faktore koji dolaze od ploda spadaju: višeplodne trudnoće, anomalije razvitka ploda, infekcije ploda, te nepravilni položaji ploda.
U uzroke koji dolaze od posteljice spadaju prevremeno odlubljivanje posteljice, prednjačeća posteljica i njena insuficijencija, prevremeno prskanje plodovih ovojaka i infekcije plodovih ovojaka i vode.
Dijagnoza prevremenog porođaja postavlja se na osnovu klasičnih znakova prisustva materičnih kontrakcija praćenih skraćenjem grlića materice i njegovim širenjem, krvarenjem i prevremenim prskanjem plodovih ovojaka. Kod trudnice se javljaju bolovi u donjem delu trbuha slični menstrualnim ili osećaj pritiska u maloj karlici.
Dijagnoza se postavlja kliničkim unutrašnjim pregledom, pojavom kontrakcija na kardiotokografskom pregledu, kao i ultrazvučnim pregledom merenja dužine grlića materice.
Lečenje: svaka trudnica sa znacima pretećeg prevremenog porođaja treba da bude upućena u hospitalnu ustanovu na odeljenje patologije trudnoće. U okviru lečenja predlaže se mirovanje i ležanje u bočnom položaju.
Lečenje se sprovodi u zavisnosti od uzroka koji je izazvao nastanak prevremenog porođaja, a koriste se hormoni, antibiotici, te lekovi za zaustavljanje trudova. U nekim slučajevima pretećeg prevremenog porođaja indikovano je postavljanje šava serklaže.
Visoka učestalost prevremenih porođaja i visoka stopa perinatalnog mortaliteta i morbiditeta, i pored razvijene mreže zdravstvenih institucija, predstavljaju danas ozbiljan problem zajednice u celini.
Veoma je važna edukacija majki o uzrocima i faktorima rizika i naročito o ranom prepoznavanju znakova prevremenog porođaja. Naročito je važno prekoncepcijsko savetovanje rizičnih grupa pacijentkinja.
Trudnicama sa znacima prevremenog porođaja treba obezbediti optimalne uslove – odgovarajuću ishranu i ličnu higijenu, dovoljno odmora, umerenu fizičku aktivnost, raniju poštedu od posla, a u slučaju postojanja kontrakcija zabranu seksualnih odnosa, kao i zaštitu od čitavog niza bolesti.
Da bi se obezbedio ovakav tretman trudnica, potreban je timski rad lekara ginekologa, neonatologa, internista, perinatologa, nutricionista, babica i socijalnih radnika.
Komentari (0)