Zdravlje prostate je od ključne važnosti za muškarce. Briga o njoj podrazumeva redovne preglede i razumevanje njenih funkcija i potencijalnih problema. U ovom tekstu ćemo istražiti sve što treba da znate o prostati, od njene uloge u telu do simptoma koji ukazuju na probleme i načina kako da se o njoj brinete.
Šta je prostata i čemu služi?
Prostata je mala žlezda, veličine i oblika slična orahu, koja se nalazi ispod bešike kod muškaraca. Ona igra vitalnu ulogu u reproduktivnom sistemu, proizvodeći tečnost koja hrani i štiti spermatozoide tokom ejakulacije. Osim toga, prostata pomaže u kontroli protoka urina.
Kod odraslih muškaraca, prostata je obično oko 3-4 centimetra u dužinu i teži nekoliko desetina grama. Njena veličina može varirati među pojedincima i menjati se sa godinama. Prostata se nalazi oko uretre, cevi koja sprovodi urin iz bešike, obavijajući deo uretre kao prsten.
Kada nastaju tegobe?
Problemi sa prostatom se češće javljaju kod muškaraca kako stare, posebno nakon 50. godine života. Međutim, važno je znati da se tegobe mogu pojaviti i kod mlađih muškaraca.
Koji su simptomi i kada se javiti lekaru?
Ukoliko primetite bilo kakve promene uobičajenog mokrenja ili osetite bol u predelu karlice, važno je da se javite lekaru. Evo nekih simptoma na koje treba obratiti pažnju:
- Problemi s mokrenjem: Učestalo mokrenje, otežano mokrenje, slab mlaz urina, noćno mokrenje ili osećaj nepotpunog pražnjenja bešike.
- Bol: Bol ili nelagodnost u donjem delu stomaka, genitalnom području, donjem delu leđa ili perineumu (prostor između skrotuma i anusa).
- Promene u seksualnoj funkciji: Problemi sa erekcijom, bolna ejakulacija ili smanjena seksualna želja.
Pored ovih simptoma, lekar će vas možda savetovati da redovno proveravate zdravlje prostate ako imate porodičnu istoriju raka prostate ili ste imali učestale upale prostate.
Najčešći problemi sa prostatom
- Benigna hiperplazija prostate (BHP): Ovo je najčešći problem sa prostatom kod starijih muškaraca. BHP je nekancerogeno uvećanje prostate koje može pritiskati uretru i izazvati probleme sa mokrenjem.
- Prostatitis: Upala prostate može se javiti u bilo kom uzrastu. Može biti uzrokovana bakterijskom infekcijom ili drugim faktorima. Simptomi uključuju bol, probleme sa mokrenjem i opšte simptome slične gripu.
- Rak prostate: Rak prostate je jedan od najčešćih karcinoma kod muškaraca. Rano otkrivanje je ključno za uspešno lečenje.
Kako se pregleda prostata?
Urolog je lekar specijalizovan za dijagnostikovanje i lečenje bolesti urinarnog trakta i muškog reproduktivnog sistema, uključujući i prostatu. Pregled prostate može uključivati sledeće metode:
- Rektalni pregled prostate: Lekar će nežno umetnuti prst u rukavici u rektum kako bi opipao prostatu i proverio njenu veličinu, oblik i teksturu.
- Ultrazvučni pregled prostate: Ultrazvuk koristi zvučne talase za stvaranje slike prostate. Transrektalni ultrazvuk (TRUS) je često korišćena metoda gde se sonda umeće u rektum.
- Biopsija prostate: Ako postoji sumnja na rak prostate, lekar može uzeti mali uzorak tkiva iz prostate za analizu.
- Cistoskopija: Ovaj pregled se koristi za ispitivanje uretre i bešike, i može se koristiti kako bi se isključili drugi problemi u mokraćnom sistemu.
Koje laboratorijske analize su potrebne?
- Prostata-specifični antigen (PSA) test: PSA je protein koji proizvodi prostata. Povišeni nivoi PSA u krvi mogu ukazivati na problem sa prostatom, ali nisu uvek znak raka.
- Analiza urina: Analiza urina može pomoći u otkrivanju infekcija urinarnog trakta ili drugih problema.
- Analiza spermokulture: Ova analiza se koristi za identifikaciju bakterija u spermi, što može biti uzrok prostatitisa.
- Uroflowmetry: Ovaj test meri brzinu protoka urina i može pružiti informacije o funkciji mokraćne bešike i prostate.
Kako se nositi sa neprijatnošću na pregledu?
Razumljivo je da neki muškarci osećaju neprijatnost prilikom pregleda prostate, posebno rektalnog pregleda.
Važno je zapamtiti da je ovaj pregled brz, bezbolan i neophodan za očuvanje zdravlja prostate.
Evo nekoliko saveta kako da se opustite pre i tokom pregleda:
Otvoreno razgovarajte sa lekarom o svojim brigama i pitanjima. Tokom pregleda dišite duboko, jer duboko disanje može pomoći da se opustite. Podsetite sami sebe da je pregled ključan za rano otkrivanje potencijalnih problema i da ga morate proći.
