Kada i kako je nastao simpatični debeljuca koji svake Nove godine dolazi sa Severnog pola i baš kroz dimnjak ulazi u naše domove?
Foto:Pixabay
Priča nije tako jednostavna kao za Miki Mausa, jer su tvorci Deda Mraza kakvog danas poznajemo mnoge kulture, pisci, ilustratori, ali i kompanije. Svako je dao svog doprinos sa idejama, i one su se nizale dok nije stvoran Deda Mraz kao globalni fenomen lako prepoznat u svim kulturama. Irvasi i Severni pol nisu od samog početka bili uz njega.
Poreklo Deda Mraza
Sveti Nikola – praotac Deda Mraza u hrišćanskom svetu
Smatra se da ideja o deki koji donosi poklone dobroj deci seže još od postojanja istorijske ličnosti Svetog Nikole. On je rođen davne 280. godine nove ere u Patari na teritoriji današnje Turske. Još kao dečak ostaje bez roditelja i nasleđuje veliko bogatstvo. Vrlo brzo shvata da želi da ga deli sa drugima i postaje poznat kao darežljiv i human, a nakon što postaje svetac postaje i simbol darivanja u hrišćanskom svetu.
Baš zbog simbolike koju je njegovo ime i delo imalo, 1809. godine je poslužio kao inspiracija delima Vašingotona Irvinga koji ga prvi put pominje kao Deda Mraza koji leti saonicama i deci daje poklonje kroz dimnjak. U Irvinovoj knjizi Sveti Nikola je preimenovan u Sant Klausa, a prikazan je bez biskupske nošnje, kao debeljuškasti holandski mornar u zelenom zimskom kaputu. U to vreme Holanđani su naseljavali istočnu obalu Severne Amerike i sa sobom poneli tradiciju slavljenja Svetog Nikole. Irvinova knjiga ”Istorija Njujorka” nastala je kao satira života Holanđana u Americi.
Jedno od tumačinja Deda Mrazovog običaja da poklone ubacuje kroz dimnjak
Postoji legenda u kojoj je Sveti Nikola pomogao trima sestrama. Njihov otac nije imao dovoljno novca za miraz i kada je Sveti Nikola to saznao tri večeri za redom je ubacivao dukate kroz dimnjak. A kako su devojke ispod dimnjaka sušile čarape, dukati su upadali u njih. Treće večeri je otac video Nikolu i počeo da širi vesti o njegovom dobročinstvu. U pojedinim delovima naše zemlje i dalje postoji običaj da za Svetog Nikolu (dan njegove smrti) deca pored prozora stavljaju čarape u koje će preko noći Sveti Nikola staviti darove.
Foto:Unsplash
Germansko božanstvo Odin – još jedan ”stari” Deda Mraz
Kod paganskih germana postojala je priča o Bogu Odinu koji je imao šešir, bradu i osmonogog konja Slepnira. Za njegovog konja deca su ostavljala čizme napunjene šargarepom i šećerom. U znak zahvalnosti što su njegov konj počastio zahvaljujući deci, Odin je decu nagrađivao poklonima. Od paganskih Germana danas je ostala i novogodišnja jelka koja se tradicionalno ukrašava širom sveta.
Prva ilustracija ”pravog” Deda Mraza
Karikaturista Tomas Nast nakon više verzija Deda Mraza, 1881. godine prvi put ilustruje Deda Mraza onakvog kakvog ga danas znamo – sa dugom belom bradom i crvenim ogrtačem.
Magija Koka – kole i Deda Mraz
U današnje vreme, novogodišnje praznovanje je nemoguće odvojiti od već tradicionalnih Koka-kola reklama sa Deda Mrazom. Iako nisu bili prva kompanija koja je njegov lik koristila u marketinške svrhe, koincidencija istih boja, ali i veština pravljenja reklama učinila je da Deda Mraz postane jedan od simbola Koka – kole još od davne 1931. godine. Prisutnost ovog napitka širom celog sveta svakako je doprineo popularizaciji Deda Mraza kao globalnog fenomena.
Ko sada sme da kaže da ne veruje u Deda Mraza?
Komentari (0)