Poremećaji disanja u novorođenačkom periodu zauzimaju veoma bitno mesto, kako u adaptaciji novorođenčeta posle rođenja tako još više u iznalaženju najboljih načina prevencije, otkrivanja i najsavremenijih oblika lečenja tih poremećaja.
Uspostavljanje normalnog disanja – respiracije odigrava se u uslovima funkcionalne adaptacije organa na život posle rođenja, što je osnovna karakteristika novorođenačkog perioda.
Najugroženija su prevremeno rođena i ekstremno nezrela deca. Oko 70 odsto njih,a kod ekstremno nezrelih gotovo svih 100 procenata, imaju respiratorne probleme tokom adaptacije.
Respiratorni distres kod novorođenčeta podrazmeva niz poremećaja u okviru respiratorne adaptacije posle rođenja, koju odlikuje bitan tok kompleksnih događaja.
Naslućivanje problema delimično je predstavljeno samim terminom "distres", što znači opasnost, nevolja, bol, beda, siromaštvo, neprilika, nesreća, zabrana. Istovremeno, respiratorni zastoj je najčešći uzrok smrti u ranom detinjstvu.
Uspešna respiratorna adaptacija kompleksan je proces koji se odvija u prvih sedam dana, a podrazumeva prvenstveno promene u vitalnim organskim sistemima. Treba znati da početak disanja ili prvi udah ima ključnu ulogu u prilagođavanju na uslove života posle rođenja.
Prvi aktivni udisaji koji su jednom uspostavljeni pokreću lanac događaja bitnih za prilagođavanje krvotoka – cirkulacije. Tom prilikom cirkulacije takozvanog fetalnog tipa prelazi u adultni tip.
Tečnosti iz pluća novorođenčeta se, te se tako uspostavlja novorođenački volumen pluća, s posebnim karakteristikama plućne funkcije novorođenčeta.
Porođaj uspostavlja definitivni prekid pupčane (posteljične) cirkulacije, pri čemu se odvija i pomenuto stimulisanje prvog udaha.
Plućni protok krvi povećava se padom otpora u plućnim krvnim sudovima i nastankom funkcionalnog plućnog krvotoka, stvara se takozvana periferna rezistencija, uz istovremeno jako punjenje pluća krvlju, a i sistematska cirkulacija se suštinski menja.
Leva srčana komora postaje dominantna, pumpa krv protiv sistemskog otpora, narednih meseci ima sve deblji zid, dok je zid kod desne komore tanji. Prevremeno rođeno dete teže i kasnije uspostavlja disanje zbog anatomske nezrelosti, smanjene funkcionalne sposobnosti.
Mnogi respiratorni odgovori kod novorođenčadi, a posebno prevremeno rođenih, razlikuju se od onih u odraslom periodu.
Najčešći poremećaj jeste takozvano periodično disanje. Novorođenče zaboravi da diše, s pauzama od pet do deset sekundi.
To je sklonost ka onom što nazivamo apnejom (izostankom disanja), zbog nezrelosti centralno-nervne regulacije disanja. O rekurentnoj apneji govorimo kod prestanka disanja više od 20 sekundi.
Brojna patološka stanja i oboljenja u novorođenačkom periodu mogu izazvati respiracijske poremećaje, odnosno može se desiti da disanje zataji. Incidencija respiratornih poremećaja ili respiratornog distresa kod novorođenčadi zavisi od dužine iznesene trudnoće (takozvane gestacijske starosti).
Javlja se u dva do 20 procenata novorođenčadi, a kod dece vrlo male telesne težine na rođenju, ispod kilogram i po, čak i u 90 odsto slučajeva.
U odnosu na druge respiracijske poremećaje izdvaja se značaj apneje u novorođenčeta. Apneja je definisana kao prekid disanja u trudnoći duži od 20 sekundi, pri čemu se može desiti da se poremeti opšte stanje, nastane bradikradija (usporavanje pulsa), cijanoza ili belilo, te hipotonija (pad krvnog pritiska).
Komentari (0)