Nek se plaše, zdravo je

– Nije zdravo da se dete baš ničega ne plaši i smatra se da je nedostatak strahova kod dece u uzrastu od druge do pete godine naznaka da nešto nije u redu. Strah sam po sebi nije loš i koristan je kao i svaka druga emocija jer nas štiti u mnogim situacijama, kao što su, na primer, strah od struje ili vatre – objašnjava Dragana Stanković, psiholog i urednica portala „Psihologija online”.

Pored stečenih ili naučenih strahova, kod dece se javljaju i razvojni strahovi koji se vezuju za određeni uzrast. Svaki taj strah ima određenu funkciju za uzrast u kome se javio. U prvoj detetovoj godini to je strah od gubitka ili razdvajanja od njemu važne osobe. On se ogleda u nemoći bebe koja ne bi mogla da preživi ukoliko bi bila ostavljena od majke kao primarne figure u tom periodu.

– U prvim godinama života dete ne može da verbalizuje svoje strahove, već o njima zaključujemo na osnovu ponašanja. Ali oko treće-četvrte godine kreću i vizuelni i auditivni strahovi, kao što su strah od mraka, životinja, duhova ili jačih zvukova. Nakon toga ređaju se strahovi od realnih stvari i situacija, od kojih se jedan ogleda u pitanju: „Mama i tata, da li ćete vi umreti?” – otkriva Stankovićeva.

Kao i razvoj deteta, tako i strahovi prelaze iz jednog oblika u drugi. Strahovi jedne faze postepeno blede i prelaze u drugu fazu bez pomoći odraslih. Ukoliko neki strah ostane u nekoj fazi, postoji mogućnost da pređe u neurotski strah, a on ne prolazi spontano. Tada treba potražiti stručnu pomoć.

Retko koji roditelj može dete osloboditi razvojnih strahova, niti bi to bilo poželjno. Dete savladavanjem straha u jednoj fazi postaje sposobno da se suoči sa strahovima koje dolaze u narednoj fazi. Važno je detetu dati priliku i dovoljno vremena da se samo suoči sa strahom i nikako ga ne treba gurati u situaciju koja ga plaši. Takođe, ne treba ga osuđivati zbog toga što se plaši ili ga upoređivati sa drugom decom koja su već prevazišla te strahove.