Međunarodna organizacija Save the Children iz Švedske kreirala je „mapu dečijeg sveta” u okviru inicijative za potpunu i izričitu zabranu svakog vida telesnog kažnjavanja dece, u svim okruženjima.
Nekada su batine bile sastavni deo vaspitanja i odrastanja dece, bilo kada je reč o porodici ili školi, ili nekom drugom okruženju. U mnogim tradicionalnim kulturama telesno kažnjavanje dece je i dalje zastupljeno u velikom procentu, ali je ipak ohrabrujuća vest da je danas u više od 50 država fizička kazna dece potpuno zabranjena, dok se najmanje 56 drugih obavezalo na reformu zakona.
Upravo je među njima i Srbija. Još 2008. godine tadašnja srpska vlada je prihvatila preporuku koja je data tokom Univerzalnog periodičnog pregleda Srbije 2008. godine, a ova obaveza je potvrđena prihvatanjem sličnih preporuka u 2013. i ponovo u 2018. godini.
Osim Srbije, na to se isto obavezala i Bosna i Hercegovina, ali je zanimljivo da su sve druge zemlje Balkana – dakle i Slovenija, i Hrvatska, i Crna Gora, i Severna Makedonija, i Albanija, i Grčka, i Bugarska, i Rumunija – u potpunosti zabranile telesno kažnjavanje dece u svim okruženjima!
Ilustracija: Save the Children
Ovako je sve počelo…
Gledajući u prošlost, Švedska je prva zemlja koja je u potpunosti zabranila telesno kažnjavanje dece 1979. godine, a do danas je ukupno 54 zemlje sledilo taj put.
Do šezdesetih godina prošlog veka devet od deset dece predškolskog uzrasta u Švedskoj bilo je telesno kažnjavano kod kuće. Međutim, vremenom se sve više roditelja dobrovoljno suzdržavalo od ovakvog načina vaspitanja i telesno kažnjavanje postalo je zabranjeno u celom obrazovnom sistemu 1958. godine.
Tokom 1970-ih debata o tome gde je granica između telesnog kažnjavanja i zlostavljanja dece se intenzivirala. Stafan Janson, prethodno pedijatar i profesor javnog zdravlja u švedskom gradu Karlstad, objasnio je da su se stavovi promenili i pre donošenja novog zakona:
– Kada je parlament 1979. godine o tom pitanju glasao, dve trećine roditelja se već zalagalo za zakonsku zabranu telesnog kažnjavanja u svim okruženjima.
Poslanici švedskog parlamenta prvi su u svetu glasali za zabranu 15. marta 1979. godine, a zakon je počeo da se primenjuje 1. jula 1979. godine.
Ova mera je promenila uvreženo mišljenje među Šveđanima da je telesno kažnjavanje dece prihvatljivo. Tokom osamdesetih godina tek je trećina dece bila telesno kažnjavanja, a tokom devedesetih taj se broj smanjio na otprilike petinu.
Nakon ove odluke, susedne zemlje Finska i Norveška donele su slične zakone 1983. i 1987. godine. Za njima je krenula i Austrija 1989. godine. Tada su stavovi o pozitivnom roditeljstvu ubrzano počeli da šire među roditeljima, pa danas, 2019. godine, ukupno 54 zemlje izričito zabranjuju telesno kažnjavanje dece u svim okruženjima.
Ilustracija: Save the Children
Izvori: Centar za prava deteta, Save the Children
Komentari (0)