Kako razlikovati postporođajnu tugu od depresije?

Dolazak novog člana porodice predstavlja veliku promenu za majku, ali i ostale članove, donosi izazove te potrebe roditelja, a neretko i ostalih članova bliže porodice, stavlja u drugi plan u odnosu na bebine potrebe i zahteva vreme za prilagođavanje. Zbog toga je baby blues ili postporođajna tuga uobičajena kod većine žena. Međutim, ukoliko simptomi traju duže od mesec i žena ne uspeva da se prilagodi novonastalom ritmu, ulozi i obavezama, najverovatnije se radi o postporođajnoj depresiji.

“Prvi simptomi postporođajne depresije se mogu javiti i do dva meseca nakon porođaja. Naravno, teško je odrediti tačnu vremensku granicu te su ključni podrška i osetljivost za promene u raspoloženju i ponašanju”, rekla je psiholog i psihoterapeut Senka Čimpo.

Ona naglašava da je poteškoće i poremećaje nastale nakon porođaja važno razlikovati u odnosu na njihov intenzitet i trajanje. 

“Većina žena iskusi postporođajnu tugu poznatu i kao baby blues koja se javlja obično tri dana nakon porođaja, odnosno nakon što prođe period najintenzivnijeg stresa. Ovakav osećaj tuge, umora i razdražljivosti je uzrokovan hormonalnim disbalansom tokom trudnoće i poroda. Koliko god lep, ovaj period donosi i puno stresa, nesigurnosti, promena i prilagođavanja. Onda kada postporođajna tuga traje više od mesec, umanji interes majke za dete, njenu motivaciju i kapacitete da o detetu brine, odnosno poremeti funkcionalnost, govorimo o postporođajnoj depresiji“, pojasnila je Čimpo u razgovoru za Klix.ba.

Postporođajna depresija se javlja kod 10-15 posto žena, a uzrokovana je prvenstveno hormonalnim disbalansom tokom trudnoće i porođaja, što otežava snalaženje u novoj ulozi. Verovatnoću za postporođajnu depresiju dodatno povećava izostanak podrške partnera i ostalih članova porodice, niži socio-ekonomski status, kao i druge mentalne poteškoće i poremećaji.

“Postporođajna depresija se najčešće javlja nakon rođenja prvog deteta s obzirom na to da je tada i nivo stresa i promena najveći, ali se može javiti i nakon rođenja drugog ili bilo kojeg deteta. Majke koje su imale postporođajnu depresiju nakon rođenja prvog deteta imaju veću šansu da se suoče s ovim poremećajem i nakon narednih porođaja”, rekla je.

S obzirom na to da se radi o periodu značajnih promena za celu porodicu, sagovornica kaže da je ponekad teško prepoznati kada se radi o nužnoj i uobičajenoj rutini, dinamici (ne)spavanja i ostalim segmentima funkcionisanja u odnosu na gubitak motivacije, osećaja kompetentnosti i nezadovoljstva majke. Pojašnjava da pomoć stručnjaka treba potražiti kada ovi simptomi traju duže od mesec ili se njihov intenzitet povećava.

“U svakom slučaju je bolje zatražiti konsultaciju nego zanemariti eventualne ili stvarne simptome. Za neke majke će biti dovoljan psihoterapijski tretman, dok je u određenom broju slučajeva neophodno uključivanje lekara i medikamentozne terapije. Ne postoji tačno određeno trajanje tretmana, ono zavisi od dužine i intenziteta simptoma i različitih faktora sredine i može trajati i do godinu”, rekla je.

Da bismo pomogli ženi koja se suočava s postporođajnom depresijom, ključni su razumevanje poteškoća s kojima se majka suočava i podrška u brizi o detetu.

“Visoka očekivanja, nastojanja i pritisci da bude savršena majka, da idealno brine o detetu, posveti se sebi i svom izgledu, odnosu s partnerom, pretpostavka okoline da je majčinstvo uživanje bez teških trenutaka predstavljaju prevelik i nerealan izazov. Protivteža tome moraju biti podrška, saznanje da nisu same, da se to ne dešava samo njima, da ne rade nešto pogrešno ili da su nekompetentne i neadekvatne u svojoj majčinskoj ulozi. Podrška i uključivanje partnera i ostalih članova porodice i bliže okoline je značajno u prevenciji postporođajne depresije, a pogotovo onda kada se majka s njom već suočava. Značaj podrške je utoliko veći što su simptomi dugotrajniji i intenzivniji, kako bi se osiguralo dovoljno brige i sigurnosti za dete i majku tokom tretmana”, naglasila je.

Ukoliko majka koja se suočava s postporođajnom depresijom ima adekvatnu stručnu pomoć, onda posptporođajna depresija ne predstavlja opasnost za dete.

“Majka se tokom tretmana stabilizuje i onda kada može uživati u majčinstvu i posvetiti se detetu, ali i svojim ostalim značajnim ulogama i interesima, tretman je završen”, pojasnila je Čimpo.

U manjem broju, kod otprilike četiri od 1000 žena, javlja se postporođajna psihoza koja predstavlja ozbiljan psihički poremećaj, predstavlja značajnu opasnost za majku, a nekada i dete, i zahteva uključivanje lekara kao i celog tima stručnjaka. I u tom slučaju su ključni prepoznavanje rizikofaktora kao što su prethodne mentalne poteškoće i poremećaji, ali i promene u raspoloženju, ponašanju i funkcionisanju.