Poreklo Deda Mraza
Veruje se da je Deda Mraz, Božić Bata ili Sveti Mikulaš izmišljeni lik koji donosi dobroj deci poklone na Badnje veče, Božić, na Svetog Nikolu ili za Novu godinu. Poreklo Deda Mraza potiče od germanskih i slovenskih naroda, a mešanjem ovih naroda verovanja su kombinovana sa likom hrišćanskog episkopa Nikole.
Njega zapadnjaci ga opisuju kao starog dobrog bucmastog bradatog dedicu obučenog u crveni kaput sa crvenom kapom i naočarima, koji leti na sankama punim poklona koje vuku irvasi. Njegov dom se nalazi na Severnom polu ili u Laponiji. Ruska varijanta Deda Mraza nema irvase i sanke, a kao pomoćnik ne spominju se vilenjaci već Snjeguročka.
Gde živi Deda Mraz?
Nebitno gde se on nalazi, bitno je da ima radionicu gde pravi poklone uz pomoć vilenjaka. Neke legende spominju cela sela oko njegove kuće i radionice, koje naseljavaju njegovi pomoćnici. U severnoameričkoj tradiciji, Deda Mraz živi na Severnom polu, a svaka nordijska zemlja tvrdi da se dom Deda Mraza nalazi u njihovoj zemlji. Norvežani se hvale da Deda Mraz živi u Drobaku. U Danskoj se govori da on živi na Grenlandu, u blizini ostrva Umanak. U Finskoj planina Korvatunturi se dugo naziva Deda Mrazovim domom. Dva tematska parka – Deda Mrazovo selo i Dedin park se nalaze u blizini grada Rovaniemija. U Rusiji zvanični dom Deda Mraza se nalazi u gradu Veliki Ustjug.
Kada je sve počelo?
Sveti Nikola je jedna od inspiracija za Deda Mraza. On je bio episkop Mire u Likiji, pokrajine vizantijske Anadolije. Prema predanju, Nikola je vaskrsao troje dece, on je najčuveniji po svojim poklonima koje je delio siromašnim ljudima. Nikola je ubacio kroz prozor vreću sa zlatnicima, a tokom vekova, priča se menjala pa je u jednoj verziji Nikola ubacio vreću sa zlatnicima kroz dimnjak, koji su upali u čarape koje su se sušile.
Običaji vezani za Deda Mraza
U svetu postoje različiti običaji vezani za Deda Mraza,ali se svode na isto, jer tada deca dobijaju poklone. Neki običaji odigravaju se u nedeljama ili danima koje prethode Božiću i Novoj godini, dok se drugi, kao što je priprema zakuske za Deda Mraza specifični samo za Badnje veče. Tu je i kačenje čarapa koje treba da budu napunjene poklonima. Naravno, ovaj dobroćudni dekica se pojavljuje pred Božić i Novu Godinu u robnim kućama ili tržnim centrima. Zasluge za ovu praksu su pripisane Džejmsu Edgaru, koji je počeo to da radi 1890. godineu robnoj kući u Broktonu.
Pisanje pisama
Pisanje pisama Deda Mrazu je običaj dece u celom svetu. Ova pisma obično sadrže spisak željenih igračaka i potvrde o dobrom ponašanju. Mnoge poštanske službe dozvoljavaju slanje pisama Deda Mrazu, a na njih odgovaraju radnici pošte koji su članovi dobrotovornih organizacija. Prema Svetskom poštanskom savezu, Poštanska služba SAD ima najstariji organizovani pokušaj odgovaranja na pisama Deda Mrazu. Ova praksa je počela 1912. godine, a od 1940. godine se naziva „Operacija Deda Mraz”.
Običaji u Srbiji
U Srbiji je sve do kraja Drugog svetskog rata deci poklone donosio Božić Bata. Pojava Deda Mraza vezuje se za period komunizma kada je, po ugledu na sovjetskog Ded Moroza nametnut Deda Mraz kao sekularni lik. U novije vreme, Božić Bata postaje sve više popularan kao sinonim za Deda Mraza ili čak kao zasebna ličnost koja postoji uporedo sa Deda Mrazom (slično kao Božiček u Sloveniji). Božić Bata u priličnoj meri liči na deda Mraza. Odelo mu je u etno stilu. Obučen je u karakteristične šumadijske tamnozelene čakšire, na nogama nosi opanke, vunene čarape, a motiv koji se provlači kao bitan detalj na njegovoj nošnji je prepoznatljiva Pirotska šara. Na ramenu nosi platneni džak prepun raznih poklona: drvenih igračaka, pletenih prsluka, vunenih kapa, rukavica…
Komentari (0)